Greek 
English 
Εκδόσεις - Δημοσιεύσεις
Το συγκεκριμένο έργο αποτελεί προϊόν συνεργασίας του New York University Abu Dhabi και του Μεταπτυχιακού Προγράμματος στην Ενέργεια του Τμήματος Διεθνών & Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Εστιάζει στις διεθνείς ενεργειακές και περιβαλλοντικές εξελίξεις σε θεσμικό, οικονομικό και πολιτικό επίπεδο και αναλύει επίκαιρα ζητήματα κατά τη διαμόρφωση δικαίου και πολιτικής, όπως η ασφάλεια εφοδιασμού, η ενεργειακή επάρκεια, η αποδοτικότητα και η αειφορία.
Φαραντούρης Ν.Ε. & Κοσμίδης Τ.Θ., Δίκαιο Υδρογονανθράκων, Ευρωπαϊκή Έδρα Jean Monnet – Max-Planck-Institut für Innovation und Wettbewerb München, Νομική Βιβλιοθήκη 2015
Το Δίκαιο Υδρογονανθράκων είναι μια συλλογική επιστημονική προσπάθεια υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Έδρας Jean Monnet στο Δίκαιο & Πολιτικές της Ενέργειας, του Μεταπτυχιακού Προγράμματος στην Ενέργεια: Στρατηγική, Δίκαιο & Οικονομία του Πανεπιστημίου Πειραιώς και του Max-Planck-Institut für Innovation und Wettbewerb του Μονάχου, που φιλοδοξεί να συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση των νομικών ζητημάτων που αναφύονται σε όλα τα στάδια της αξιακής αλυσίδας των υδρογονανθράκων. Οι έννομες σχέσεις που αναπτύσσονται γύρω από την έρευνα, εκμετάλλευση, μεταφορά και πώληση των υδρογονανθράκων – υγρών και αερίων (πετρέλαιο, φυσικό αέριο, κ.λπ.) – συνιστούν έναν νέο δυναμικό κλάδο του δικαίου της ενέργειας. Θεσμοί του αστικού, εμπορικού, διοικητικού, ποινικού, διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου συνυπάρχουν, τέμνονται και συμπλέκουν σε ένα συναρπαστικό πεδίο αιχμής της οικονομίας και της τεχνολογίας, της οικολογίας και των διεθνών σχέσεων.
Το έργο διαρθώνεται σε επτά ενότητες:
Στην Ενότητα Ι (Εισαγωγή), αναλύονται οι διεθνείς οικονομικές και γεωπολιτικές πτυχές της έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων και παρουσιάζονται οι εξελίξεις και οι προοπτικές του τομέα αυτού στην Ελλάδα.
Στην Ενότητα ΙΙ (Ενωσιακό Δίκαιο), εξετάζεται αρχικά η αρμοδιότητα της Ένωσης στον συγκεκριμένο τομέα καθώς και το θεσμικό πλαίσιο της Ενεργειακής Κοινότητας. Τέλος, αναλύεται το θεσμικό πλαίσιο της ΕΕ για την ασφάλεια στις υπεράκτιες δραστηριότητες εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Η Ενότητα ΙΙΙ (Διεθνές Δίκαιο) εστιάζεται σε διεθνούς δικαίου θεσμούς (ΑΟΖ, υφαλοκρηπίδα), στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του παράκτιου κράτους για την πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης στις ζώνες εθνικής δικαιοδοσίας και ειδικότερα σε σχέση με τη λειτουργία των πλωτών εξέδρων άντλησης πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Στην Ενότητα IV (Συμβάσεις Παραχώρησης), αναλύεται η διοικητική διαδικασία για την έρευνα και εκμετάλλευση, προτού εξεταστεί η γενική θεωρία και εφαρμογή περί των συμβάσεων παραχώρησης, το μίσθωμα στις συμβάσεις αυτές και η νομική φύση της σύμβασης παραχώρησης από τη σκοπιά του διοικητικού δικαίου.
Στην Ενότητα V (Πτυχές των εννόμων σχέσεων Κράτους – Παραχωρησιούχου) εξετάζονται οι συνεργασίες δημοσίου-ιδιωτικού τομέα στην έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, ζητήματα σχετικά με την προστασία επενδύσεων στο συγκεκριμένο πεδίο καθώς και το Φορολογικό Δίκαιο των Υδρογονανθράκων.
Η Ενότητα VI (Ζητήματα Ευθύνης), ασχολείται αρχικά με την αστική ευθύνη και κατόπιν με την περιβαλλοντική ευθύνη κατά την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων και άλλες συνδεδεμένες δραστηριότητες, έπειτα με την ασφαλιστική κάλυψη της ευθύνης λόγω ρύπανσης του περιβάλλοντος και, τέλος, με πτυχές της ποινικής αντιμετώπισης της ρύπανσης αυτής.
Τέλος, στην Ενότητα VII (Άρση συγκρούσεων και Επίλυση Διαφορών στις Συμβάσεις Παραχώρησης), αναλύεται η διοικητική επίλυση διαφορών κατά το προσυμβατικό και το συμβατικό στάδιο, η διαιτητική επίλυση διαφορών μεταξύ κράτους-παραχωρησιούχου καθώς και ζητήματα σταθερότητας και προσαρμογής στις ελληνικές συμβάσεις Υ/Α.
Για την ολοκλήρωση του έργου αυτού συνεργάστηκαν με ενθουσιασμό αγαπητοί συνάδελφοι και φίλοι από Πανεπιστημιακά ιδρύματα και ερευνητικά κέντρα της Ελλάδος και του εξωτερικού, υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Έδρας Jean Monnet στο Δίκαιο & Πολιτικές της Ενέργειας, του Μεταπτυχιακού Προγράμματος στην Ενέργεια: Στρατηγική, Δίκαιο & Οικονομία του Πανεπιστημίου Πειραιώς και του Max-Planck-Institut für Innovation und Wettbewerb του Μονάχου.
***
Στο πλαίσιο της ερευνητικής δραστηριότητας σε θέματα Ενέργειας (ενεργειακής πολιτικής, στρατηγικής, δικαίου & οικονομικών της ενέργειας) υπό την αιγίδα της Έδρας Jean Monnet και του Κέντρου Διεθνών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων στο Τμήμα Διεθνών & Ευρωπαϊκών Σπουδών έχουν κυκλοφορήσει ήδη τρεις επιστημονικοί τόμοι για την ενέργεια και την ενεργειακή πολιτική με επιμέλεια του Ν. Φαραντούρη και συμμετοχή καθηγητών των τμήματος, επιστημόνων από άλλα ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και δεξαμενές σκέψεις, ανεξάρτητες αρχές, τις επιχειρήσεις ενέργειας, το Υπουργείο Εξωτερικών και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Πρόκειται για την πρώτη συστηματική διεπιστημονική προσπάθεια ανάλυσης ζητημάτων που σχετίζονται με την ενέργεια, τους ενεργειακούς πόρους, την ενεργειακή πολιτική, την προμήθεια και μεταφορά υδρογονανθράκων :
1. Φαραντούρης, Ν.Ε. (επιμ.), Ενέργεια: Δίκαιο, Οικονομία & Πολιτική, Ευρωπαϊκή Έδρα Jean Monnet – Κέντρο Διεθνών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, εκδ. Νομική Βιβλιοθήκη 2012
http://www.nb.org/ΕΚΔΟΣΕΙΣ/ΕΝΕΡΓΕΙΑ_2012
Η νέα συλλογική και διεπιστημονική έκδοση «ΕΝΕΡΓΕΙΑ – Δίκαιο, Οικονομία & Πολιτική» αποτελεί μια ευτυχή σύμπραξη επιστημόνων διαφορετικών καταβολών, τους οποίους η ακαδημαϊκή δραστηριότητα και η επιστημονική έρευνα οδήγησε σε κοινές ενεργειακές ατραπούς. Αφορμή για την έκδοση αυτή, αποτέλεσε ο διεπιστημονικός κύκλος διαλέξεων στο Δίκαιο και την Πολιτική της Ενέργειας 2011-2012 υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Έδρας Jean Monnet και του Κέντρου Διεθνών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς.
Η ύλη διαρθρώνεται σε πέντε Ενότητες:
Στην Ενότητα Ι «Ολοκλήρωση και Ελευθέρωση των Αγορών Ενέργειας στην ΕΕ», διερευνάται η εξέλιξη της αρμοδιότητας της ΕΚ/ΕΕ στον τομέα της ενέργειας από τη Συνθήκη ΕΚΑΧ και Ευρατόμ μέχρι τη Συνθήκη της Λισσαβόνας και τη νέα νομική βάση του άρθρου 194 ΣΛΕΕ (Ν. Φαραντούρης), πριν αναλυθούν οι γενικές αρχές οργάνωσης απελευθερωμένων αγορών στο πεδίο της ενέργειας (Αικ. Ηλιάδου) και, ειδικότερα, η διαδικασία ελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας στην Ελλάδα και ο ρόλος του Ρυθμιστή και του Διαχειριστή (Γ. Κουτζούκος, Μ. Ασλάνογλου & Α. Τροκούδη). Η ανάλυση ολοκληρώνεται με την διερεύνηση της ευθύνης των Διαχειριστών Δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου και του Λειτουργού Αγοράς της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στο νέο νομοθετικό πλαίσιο (Ι. Κελεμένης).
Στην Ενότητα II «Κανόνες Ανταγωνισμού και Ελεύθερης Κυκλοφορίας» εξετάζεται κατʼ αρχάς η εφαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού για την αντιμετώπιση αντιανταγωνιστικων πρακτικών στον τομέα της ενέργειας (Θ. Γαλάνης). Η ανάλυση δεν περιορίζεται στις στρεβλώσεις του ανταγωνισμού από επιχειρήσεις, αλλά επεκτείνεται και στην Ευρωπαϊκή πολιτική ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων που νοθεύουν τον ανταγωνισμό (Μ. Κεκελέκης). Τέλος, εξετάζεται η εφαρμογή των θεμελιωδών ελευθεριών με έμφαση στην ελευθερία εγκατάστασης και την ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίου και με ειδική αναφορά στην περίπτωση της ιδιωτικοποίησης επιχειρήσεων (Θ. Παπαδόπουλος).
Η Ενότητα ΙΙΙ «Οικονομική και Στρατηγική της Ενέργειας» ξεκινά με μια αναλυτική παρουσίαση των ενεργειακών αγορών στην Ελλάδα (Α. Δαγούμας). Στη συνέχεια η ανάλυση επικεντρώνεται στην εξέλιξη του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου (ETS) με μια πρωτότυπη εξέταση των πρόσθετων μέτρων για τη δημιουργία ενός ασφαλούς επενδυτικού περιβάλλοντος στον τομέα της ενέργειας (Εμμ. Κακαράς & Χ. Χατζηλάου). Ακολουθεί η θεωρητική και εμπειρική διερεύνηση της ζήτησης ενέργειας στο βιομηχανικό τομέα της ελληνικής οικονομίας (Μ. Πολέμης). Η ενότητα ολοκληρώνεται με την ανάλυση της εφαρμογής της Θεωρίας Παιγνίων στη λήψη αποφάσεων και την επίλυση μειζόνων ενεργειακών και περιβαλλοντικών προβλημάτων (Ι. Παραβάντης).
Στην Ενότητα IV εξετάζονται επίκαιροι «Διεθνείς και Ευρωπαϊκοί Θεσμοί για την Ενέργεια», άμεσα συνδεόμενοι με την εκμετάλλευση των ενεργειακών πηγών και τον ενεργειακό εφοδιασμό. Η ανάλυση εκκινεί από τον ρόλο και τη σημασία της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στη διαμόρφωση μιας νέας ελληνικής ενεργειακής πολιτικής (Α. Στρατή). Στη συνέχεια, εξετάζεται η σημασία της Ενεργειακής Κοινότητας στην κρίσιμη ενεργειακά περιοχή της Νοτιανατολικής Ευρώπης και ο ρόλος της από μηχανισμός προ-ενταξιακής προσαρμογής σε διαδικασία πανευρωπαϊκής ενοποίησης των ενεργειακών αγορών (Γ. Παυλίδης). Με βάση την ανωτέρω ανάλυση, η συζήτηση επικεντρώνεται στη συνέχεια στη εξωτερική αρμοδιότητα της ΕΕ στο πεδίο της ενέργειας και επιχειρείται η αξιολόγηση της εξωτερικής ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ και των κρατών μελών (Ε. Λοβέρδου-Τυπάλδου). Τέλος, διερευνώνται οι κανονιστικές προκλήσεις και αποτυπώνονται οι νομικές εξελίξεις ενόψει της τρίτης περιόδου εφαρμογής του Ευρωπαϊκού συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων ρύπων (Μ. Κρητικός).
Στην Ενότητα V «Δίκτυα Αγωγών και Ασφάλεια Ενεργειακού Εφοδιασμού», αρχικά εξετάζονται οι διεθνείς συμβάσεις της Ελλάδος στον τομέα του φυσικού αερίου στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής (Κ. Ηλιόπουλος). Κατόπιν, η ανάλυση εστιάζεται στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και στις τελευταίες γεωπολιτικές εξελίξεις με άξονα τα κοιτάσματα της Λεβαντίνης (Κ. Φίλης) και ολοκληρώνεται με την ανάδειξη και αξιολόγηση του στόχου της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού στο πλαίσιο μιας ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής τα τελευταία χρόνια, με έμφαση στη διασύνδεση ασφάλειας και υποδομών (Μ. Χαροκόπος).
2. Φαραντούρης, Ν.Ε. (επιμ.), Ενέργεια: Ναυτιλία & Θαλάσσιες Μεταφορές, Ευρωπαϊκή Έδρα Jean Monnet – Κέντρο Διεθνών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, εκδ. Νομική Βιβλιοθήκη 2013
http://www.nb.org/ΕΚΔΟΣΕΙΣ/ΕΝΕΡΓΕΙΑ_2013
Το συλλογικό έργο «Ενέργεια – Ναυτιλία & Θαλάσσιες Μεταφορές» αποτελεί τον Β΄ Διεπιστημονικό Τόμο για την Ενέργεια, καρπό του ερευνητικού κύκλου Δίκαιο & Πολιτική της Ενέργειας 2012-2013 υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Έδρας Jean Monnet, του Κέντρου διεθνών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και του LNG Forum στο Τμήμα Διεθνών & Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Αυτήν την φορά με έμφαση στη σχέση Ενέργειας, Ναυτιλίας και Θαλασσίων Μεταφορών. Επιστήμονες κύρους αναλύουν επίκαιρα θέματα που αναφύονται κατά τη θαλάσσια μεταφορά υδρογονανθράκων: ζητήματα δικαίου, οικονομίας, πολιτικής καθώς και αμιγώς τεχνικά ζητήματα που σχετίζονται με την ασφάλεια, την καινοτομία και την αποδοτικότητα της θαλάσσιας μεταφοράς πετρελαιοειδών και υγροποιημένου φυσικού αερίου. Η ύλη διαρθρώνεται σε τέσσερις Ενότητες: Στην Ενότητα Ι «Θεσμικές πτυχές της εκμετάλλευσης και θαλάσσιας μεταφοράς Υδρογονανθράκων», εξετάζεται το Διεθνές δίκαιο αναφορικά με τα δικαιώματα του παράκτιου κράτους για την πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης (Ε. Μπατσαρά), την αστική ευθύνη από θαλάσσια ρύπανση κατά τη μεταφορά υδρογονανθράκων (Τ. Κοσμίδης & Σ. Χασάπης), καθώς και ζητήματα δικαιοδοσίας εκ της Συνθήκης για τον Χάρτη Ενέργειας (Α. Γουργουρίνης). Επίσης, αναλύεται το θεσμικό πλαίσιο της ΕΕ για τις υπεράκτιες δραστηριότητες εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου (Μ. Κρητικός). Στην Ενότητα ΙΙ «Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (LNG): Γεωπολιτική και οικονομική διάσταση», αρχικά σκιαγραφείται η γεωπολιτική διάσταση της θαλάσσιας μεταφοράς φυσικού αερίου (Ν. Νικητάκος), προτού η ανάλυση εστιαστεί στο πρόβλημα της ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στον ρόλο της Μεσογείου ως εναλλακτικής πηγής (Μ. Χαροκόπος). Εν συνεχεία, αναλύονται ζητήματα που αφορούν στην αξιακή αλυσίδα καθώς και στην οργάνωση και λειτουργία της συγκεκριμένης αγοράς με ιδιαίτερη αναφορά στο ρόλο της Ελλάδος (Σ. Μπίκος), καθώς και θέματα σχετικά με την οργάνωση σταθμών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG pilot plants) σε απομακρυσμένες περιοχές (Κ. Καρακίτσου). Η Ενότητα IIΙ «Κλιματική αλλαγή & ‘πράσινη’ ναυτιλία», εκκινεί με το επίκαιρο ερώτημα κατά πόσο “πράσινη” και κερδοφόρος ναυτιλία είναι συμβατοί ή αντικρουόμενοι στόχοι (Χ. Ψαραύτης). Στη συνέχεια, η ανάλυση αναδεικνύει τις σύγχρονες τάσεις και πολιτικές σχετικά με την κλιματική αλλαγή με έμφαση στη βελτίωση ενεργειακής αποδοτικότητας και τους αγορακεντρικούς μηχανισμούς περιορισμού των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (Α. Δαγούμας). Η ενότητα κλείνει με σκέψεις για την ένταξη της ναυτιλίας στο ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων υπό το φώς του διεθνούς δικαίου (Γ. Παυλίδης). Η Ενότητα IV αναδεικνύει «Οικονομικές και τεχνικές πτυχές της θαλασσίων μεταφορών & ενεργειακή αποδοτικότητα». Αρχικά, εξετάζεται η χρήση φυσικού αερίου ως καυσίμου στην ελληνική επιβατηγό ακτοπλοΐα και συγκρίνεται το ιδιωτικό και κοινωνικό κόστος στην ελληνική ακτοπλοΐα, τα εμπόδια και οι πολιτικές ενίσχυσης του εγχειρήματος (Ε. Τζαννάτος). Στην συνέχεια, η ανάλυση επικεντρώνεται σε δύο επίκαιρα τεχνικά ζητήματα αιχμής που αφορούν, αφενός, τη σχεδίαση δεξαμενοπλοίων αυξημένης αποδοτικότητας και ασφάλειας (Λ. Νικολόπουλος, Α. Παπανικολάου & Γ. Ζαραφωνίτης) και αφετέρου, τις σύγχρονες τεχνολογικές τάσεις για τη μείωση των εκπομπών στη ναυτιλία (Ν. Τζουγανάτος).
3. Φαραντούρης, Ν.Ε. (επιμ.), Ενέργεια: Δίκτυα & Υποδομές, Ευρωπαϊκή Έδρα Jean Monnet – Κέντρο Διεθνών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, εκδ. Νομική Βιβλιοθήκη 2014
http://www.nb.org/ΕΚΔΟΣΕΙΣ/ΕΝΕΡΓΕΙΑ-2014/
Ο Γ΄ διεπιστημονικός τόμος για την ενέργεια είναι αφιερωμένος στα Ενεργειακά Δίκτυα & Υποδομές. Περιλαμβάνει πρωτότυπες μελέτες που εκπονήθηκαν στο πλαίσιο του ερευνητικού κύκλου Δίκαιο & Πολιτική της Ενέργειας 2013-2014, υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Έδρας Jean Monnetκαι του Κέντρου Διεθνών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων στο Τμήμα Διεθνών & Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Και σε αυτόν τον τόμο, γνωστοί επιστήμονες στην έρευνα και τη λήψη των αποφάσεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό αναλύουν τις γεωπολιτικές, νομικές και οικονομικές πτυχές των ενεργειακών δικτύων και υποδομών. Εξετάζονται επίκαιρα θέματα που συνδέονται με το διεθνές και ευρωπαϊκό θεσμικό και ρυθμιστικό περιβάλλον, την οργάνωση και λειτουργία των ενεργειακών αγορών, τη στρατηγική και τις διεθνείς σχέσεις.
Η ύλη διαρθρώνεται σε τέσσερις Ενότητες:
Στην Ενότητα Ι «Δίκαιο & Θεσμοί» εξετάζονται αρχικά οι πρωτογενείς συμβατικές υποχρεώσεις κρατών σε σχέση με τα διεθνή δίκτυα ενέργειας (Δ. Αζαρία), προτού αναλυθούν επιμέρους πτυχές των συμβάσεων μεταφοράς φυσικού αερίου, τα εννοιολογικά γνωρίσματα, οι συμβατικές υποχρεώσεις των μερών και οι συνέπειες ανώμαλης εξέλιξης αυτής (Λ. Σιδηρόπουλος & Α. Ρούσσος). Εν συνεχεία, παρουσιάζεται η νέα εταιρεία διαχείρισης της διασυνοριακής ισχύος μεταφοράς ηλεκτρισμού στα κράτη της ΝΑ Ευρώπης (Συντονιστικό Γραφείο Δημοπρασιών Διασυνοριακής Ισχύος ή South East Europe Coordinated Auction Office) και ο ρόλος της στην ενοποίηση των αγορών ηλεκτρισμού της περιοχής (Α. Κυριακόπουλος & Ι. Κελεμένης). Ακολουθεί ανάλυση των εθνικών και ενωσιακών κανόνων που διέπουν τους Διαχειριστές Δικτύων Μεταφοράς Φυσικού Αερίου (Σ. Μιχελάκη & Μ. Κοντογιώργης) και ανασκόπηση των κυριότερων νομικών ζητημάτων της πιστοποίησης Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας και Φυσικού Αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Μ. Κόλια & Α. Βαρελά).
Η Ενότητα ΙΙ «Ρύθμιση, Ανταγωνισμός & Κρατική Παρέμβαση» ξεκινά με μία συγκριτική θεώρηση των δικτύων και αγορών ενέργειας στις Η.Π.Α. σε θέματα που σχετίζονται με τη ρύθμιση, την απορρύθμιση, τον κατακερματισμό και την περιφερειοποίηση των αγορών (Γ. Παυλίδης). Κατόπιν η ανάλυση εστιάζεται στην Ελλάδα και περιστρέφεται γύρω από το κεντρικό ερώτημα, εάν τελικά ο ανταγωνισμός συνιστά πραγματικότητα ή ουτοπία στις σχετικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας (Μ. Πολέμης). Σε συνέχεια της ανωτέρω ανάλυσης, εξετάζονται, κατόπιν, σύγχρονοι θεσμοί όπως οι Κόμβοι Συναλλαγών Φυσικού Αερίου, που αναμένεται να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη ρευστότητα της αγοράς και να τονώσουν τον ανταγωνισμό (Μ. Σχοινά) καθώς και άλλες πρόσφατες σημαντικές νομικές εξελίξεις αναφορικά με την ανάπτυξη και λειτουργία ενεργειακών δικτύων και υποδομών (Χ. Συνοδινός). Ειδικότερα ζητήματα που άπτονται της κρατικής παρέμβασης εξετάζονται υπό το πρίσμα των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων με έμφαση στη χρηματοδότηση των ενεργειακών υποδομών (Θ. Γαλάνης) και στον ρόλο των υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος (ΥΓΟΣ) και των καθολικών υπηρεσιών στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας εν μέσω κρίσης (Μ. Παπαντώνη).
Η Ενότητα ΙΙΙ επικεντρώνεται στην «Τεχνική & Οικονομική διάσταση» των ενεργειακών δικτύων και υποδομών. Η συζήτηση εκκινεί με μία συγκριτική ανάλυση της διάδρασης υποδομών και τιμής φυσικού Αερίου (Θ. Μάντουκας) και συνεχίζει με τη διερεύνηση των συστημάτων υποστήριξης αποφάσεων στην τεχνικοοικονομική αξιολόγηση επενδύσεων ενέργειας (Ε. Στράντζαλη & Κ. Αραβώσης). Κατόπιν, θίγονται ζητήματα που αφορούν το περιβάλλον και την ενέργεια και εξετάζεται η πορεία προς εναλλακτικές πηγές ενέργειας εν μέσω κρίσης στην ΕΕ και ο ρόλος των Έξυπνων Δικτύων (Α. Τσικόγιας) καθώς και ειδικότερα θέματα γύρω από την ενεργειακή πενία, το ψηφιακό χάσμα και τις έξυπνες πόλεις (Ι. Παραβάντης & Μ. Σανταμούρης). Τέλος, παρουσιάζονται οι τεχνοοικονομικές πτυχές των υποδομών ψυχρής τροφοδότησης πλοίων σε λιμενικές εγκαταστάσεις (Ν. Νικητάκος).
Στην Ενότητα IV «Θεσμικές & Γεωπολιτικές πτυχές της εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων», αναλύεται το θεσμικό, πολιτικοοικονομικό και στρατηγικό πλαίσιο γύρω από την έρευνα, εκμετάλλευση και μεταφορά υδρογονανθράκων, με έμφαση στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης και ΝΑ Μεσογείου. Αρχικά, εξετάζονται οι νομικές πλευρές των συμβάσεων παραχώρησης δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων (Τ. Κοσμίδης) και της λειτουργίας πλωτών εξέδρων άντλησης πετρελαίου και φυσικού αερίου (Β. Αθανασοπούλου). Κατόπιν, παρουσιάζονται οι πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις στον τομέα των διεθνών αγωγών φυσικού αερίου και ο ρόλος της Ελλάδος και της ΕΕ (Ε. Λοβέρδου-Τυπάλδου). Η ανάλυση συνεχίζει με την διερεύνηση της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ έναντι των γειτόνων της στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και στη Μεσόγειο (Μ. Χαροκόπος), καθώς και ειδικότερων ζητημάτων διεθνών σχέσεων στην λήψη αποφάσεων για την υλοποίηση ενεργειακών δικτύων (Α. Αλιγιζάκη), και ολοκληρώνεται με μία παρουσίαση των γεωπολιτικών πτυχών της ανάπτυξης υποδομών για το υγροποιημένο φυσικό αέριο (Α. Νικηφοράκη).
